U budističkoj i hinduističkoj religiji označava egotranscendentno stanje svesti, koje je krajnji cilj religioznog življenja i discipline. ZEN budizam i razne škole JOGE nude razne metode za postizanje prosvetljenja tako da, u zavisnosti od svoga temperamenta, pojedinci mogu da izaberu onaj koji im najbolje odgovara. Kao iskustven doživljaj, prosvetljenje predstavlja postizanje sjedinjavanja sa božanstvom, za šta se uglavnom smatra da ima i objektivnu i subjektivnu realnost. Obavezan predznak prosvetljenja jeste iskustvo oslobađanja od pojmovnih i fizičkih spona sa materijalnim svetom, koje ograničavaju svest na ego-dimenziju. Stupnjevi u napredovanju ka prosvetljenju uglavnom se poklapaju sa stupnjevima zapadnjačkog MISTICIZMA, a samo prosvetljenje može se porediti sa KOSMIČKOM SVEŠĆU. Osnovna razlika između istočnjačkih t zapadnjačkih religija jeste što se kod prvih u centru pažnje nalazi iskustvo i što se u njima razvijaju razni načini po stizanja ovog iskustva od strane bilo koga a ne samo od strane izuzetno nadarenih ili od strane, navodno, "izabranog" sveštenstva.